ቆጵሮስ በሩስያ ቱሪስቶች የምትታወቅ ደሴት ናት 9, 25 ሺህ ስኩዌር ኪ.ሜ. በማዕቀፉ ውስጥ ሦስት ትናንሽ ግዛቶች በአንድ ጊዜ አሉ - ቆጵሮስ ራሱ ፣ የሰሜን ቆጵሮስ ቱርክ ሪፐብሊክ እንዲሁም የአኩሮቲሪ እና የደከልያ ሀገር ፡፡
ስለ ደሴቲቱ ታሪክ ትንሽ
በቆጵሮስ ግዛት ላይ የተገኙት የመጀመሪያዎቹ የሥልጣኔ ምልክቶች ከ 8000 ዓክልበ. ከዚህም በላይ ዕድሜያቸው 9000 ዓመት ነው ፡፡ እነዚህ የድንጋይ ዘመን ፣ የመዳብ ዘመን እና ከዚያ የነሐስ ዘመን አሻራዎች ናቸው ፡፡
በቆጵሮስ ልማት ውስጥ ያለው ወርቃማ ጊዜ በጥንታዊ ግሪኮች እልባት ነው ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ12-11 ክፍለዘመን ፡፡ በደሴቲቱ ውስጥ መጎልበት የጀመረው የባህል አቅጣጫን የወሰነ የሄለናዊ ስልጣኔ ነበር - ይህ የግሪክ ቋንቋ ፣ ሥነ-ጥበባቸው ፣ ሃይማኖታቸው እና ሌሎች ባህሎቻቸው ናቸው ፡፡
ግሪኮችም የቆጵሮስ ጥንታዊ ከተማዎችን የመሰረቱ ሲሆን አንዳንዶቹ እስከዛሬም አሉ ፡፡
ብዙ ህዝቦች እና ስልጣኔዎች ቆጵሮስን - አሦራውያንን ፣ ግብፃውያንን ፣ ቃሪያዎችን እና ሌሎችን ለማሸነፍ ሞክረው ነበር ፣ ግን ማንም ለረጅም ጊዜ ሊወርስት አልቻለም ፡፡ በዚህ ምክንያት የታላቁ የአሌክሳንደር ጦር ደሴቱን ከውጭ ወራሪዎች ነፃ ያወጣ ሲሆን ከዚያ በኋላ ፈላስፋው ዜኖ (የታዋቂው ቶለሚ ተማሪ) ታዋቂውን የፍልስፍና ትምህርት ቤት ቆጵሮስ ውስጥ አቋቋመ ፡፡
ለብዙ መቶ ዓመታት ቆጵሮስ የግሪክ አካል ነበር ከዚያም የሮማ ኢምፓየር ፡፡ ግን በ 1571 በኦቶማን ተወረረች ፣ ከዚያ በኋላ ቆጵሮስ በኦቶማን ግዛት ውስጥ የተካተተች ሲሆን ደሴቲቱ ከተቀረው አውሮፓ ጋር ያላትን ግንኙነት አቋረጠች ፡፡ ከዚያ ቀድሞውኑ እ.ኤ.አ. በ 1869 የሱዌዝ ካናል ከተከፈተ በኋላ የእንግሊዝ ኢምፓየር በ 1878 በቆጵሮስ ቁጥጥር ስር በምትገኘው የደሴቲቱ ፍላጎት ማሳየት ጀመረ ፡፡
ቀድሞውኑ በ 20 ኛው ክፍለዘመን ውስጥ ብዙ ሀገሮች ቆጵሮስን እንደያዙ ተናገሩ ፣ እናም አሁንም ቢሆን በግዛቷ ውስጥ በአንጻራዊ ሁኔታ ትንሽ ደሴት ብዙውን ጊዜ በክርስቲያኖች እና በሙስሊሞች መካከል በሚፈጠሩ ግጭቶች በቀላሉ ተበጣጥሷል ፡፡
ሜድትራንያን ባህር
በሰሜን ምስራቅ ክፍል በቆጵሮስ የታጠበ ብቸኛው ባሕር የሜዲትራንያን ባሕር ነው ፡፡ ከዚህም በላይ ይህ ደሴት በዚህ የጨው ተፋሰስ ውስጥ ሦስተኛው ትልቁ ነው ፡፡ ቆጵሮስ ከግብፅ 380 ኪሎ ሜትር ፣ ከሶሪያ 105 ኪ.ሜ እና ከቱርክ ድንበር 75 ኪ.ሜ.
የቆጵሮስ መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ በአህጉሪቱ እስያ ክፍል ውስጥ ያስቀምጠዋል ፡፡
“ሜድትራንያንን” የሚለው ስያሜ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ ስርጭቱ የገባው ጥንታዊው ጸሐፊ ጋይስ ጁሊየስ ሶሊን “በምድር መካከል ያለው ባሕር” ብሎ ጠራው ፡፡ ለእንዲህ ዓይነቶቹ የተለያዩ የአውሮፓና የሰሜን አፍሪካ ሥልጣኔዎች የሚያገናኘው የሜድትራንያን ባሕር ነበር ፡፡
በዚህ ተፋሰስ ውስጥ በርካታ ትናንሽ እና ሁልጊዜ በይፋ እውቅና ያልተሰጣቸው ባህሮችም ተለይተው ይታወቃሉ - አልቦራን ፣ ባሊያሪክ ፣ ሊጉሪያን ፣ ታይርሄንያን ፣ አድሪያቲክ ፣ አይኦኒያን ፣ ኤገን ፣ ክሬታን ፣ ሊቢያ ፣ ቆጵሮስ እና ሌቫንቲን ፡፡ ከሜዲትራንያን ባህር ጋር ያለው ተመሳሳይ ተፋሰስ ማርማራ ፣ ጥቁር እና ካስፔያን ባህሮችንም ያጠቃልላል ፡፡
